محتشم کاشانی و غزلی مجهول از او
شمس الشعرا کمال الدین محتشم کاشانی = متولد - 905وفات در 996 قمری. مجموعه اشعار او بنا بر وصیت خودش توسط شاگردش « میر تقی الدین محمد حسینی کاشانی» تنظیم شده است. او مجموعه اشعارش را در پنج کتاب شعر و دو کتاب آمیخته از شعر و نثر تدوین کرده است :
1 - صبائیه = غزل های زمان نوجوانی شاعر.
2 - شبابیه = غزل های دوره جوانی شاعر.
3 - شیبیه = غزل های دوره پیری شاعر.
4 - جلالیه = نظم و نثر.
5 - نقل عشاق = نظم و نثر.
6 - ماده تاریخ ها = در وفات افراد و ساختمان هایی که ساخته شده
7 - معمّیات = معما ها.
البته شهرت و مطلوبیت محتشم به خاطر ترکیب بند معروف او در رثای سید الشهدا است که جایگاه خاصی در ادبیات فارسی به او بخشید.
مسلم است که سروده های شاعر در نزد افراد موجود و پراکنده بود و جمع آوری گردید و در این میان بی تردید اختلافاتی روی خواهد داد. از دیوان محتشم یک بار در سال 1304 قمری در بمبئی چاپ سنگی و بار دیگر در 1320 شمسی در تبریز چاپ سربی شده است.
این چاپ شد ه ها اختلافاتی با هم دارند. در چاپ بمبئی جمعا 449 غزل - و در چاپ تبریز 339 غزل آورده شده است . در حالی که یک دیوان خطی که در نزد این جانب می باشد 572 غزل آورده شده است که نسبت به چاپ بمبئی 123 و نسیت به چاپ تبریز 233 غزل اضافه دارد که البته می توان این اختلاف را از سلایق تدوین کنندگان در امر اتنخاب از مجموعه اشعار او دانست . بی تردید هنوز اشعاری از محتشم کاشانی چاپ و یا در اختیار عام گذاشته نشده است که غزل باردیف « آهسته آهسته » یکی از آن ها است
برابر گنجور جمع غزلیات محتشم در رساله جلالیه 64 غزل و در غزلیات 601 غزل است . اما از ردیف آهسته آهسته ذکری نیست . شاید از ملحقات باشد.متاسفانه این نسخه خطی نفیس موجود نزد بنده تاریخ ندارد . غزل محتشم این است:
آهسته آهسته
به سوی او روم هردم روان آهسته آهسته
به کویش پا نهم چون شبروان آهسته آهسته
کشم گاهی به چشم این خاک ره دزدانه دزدانه
گهی بوسم به عجز آن آستان آهسته آهسته
دل اندک اندکش کی دادم اول تا سپارم دین
چه دانستم که کارافتد به جان آهسته آهسته
شدم در دادخواهی بی زبان زان حرف عاشق کش
که می گفت این بت شیرین زبان آهسته آهسته
نباشد بخت اگر نامهربان از چاره سازی ها
به خود می سازم او را مهربان آهسته آهسته
به من آن گل گمان بد ندارد فرصت این کو
که سازم با رقیبش بد گمان آهسته آهسته
ز بس کش جرعه های پند دادی محتشم خوش خوش
به خود هم کردی او را سرگران آهسته آهسته.