معرفی دکتر زهرا روحی فر
معرفی دکتر زهرا روحی فر

دکتر زهرا روحی فر از شاعران، پژوهشگران و مدرسان ادبیات فارسی است که دارای مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی ومدرس دانشگاه می‌باشد. وی بنیان‌گذار نخستین انجمن شاهنامه‌خوانی کودکان و نوجوانان در ایران ،موسس مؤسسه چندمنظوره شاهنامه‌پژوهی، شاهنامه‌شناسی و شاهنامه‌خوانی «خردسرای فردوسی» در گیلان و همچنین برگزارکننده چهار جشنواره بین‌المللی شاهنامه‌خوانی، نقالی، و برنامه‌های ویژه کودکان، نوجوانان و بانوان بوده است . از جمله تألیفات او می‌توان به کتاب‌های «تحلیل و بررسی اشعار بانو اشرف مشکوتی گیلانی»، «فیل‌های آتشنشان»، «تحلیل و بررسی اشعار بانو نوری سیاره گیلانی»، «جوجه تیغی تیغ را پرت کن» و «ماهی کوچک و آرزوی بزرگ» اشاره کرد . وی همچنین مسئول انجمن‌های شاهنامه و مثنوی‌خوانی می باشد .

تحلیل محتوایی اشعار

درون‌مایه‌های اصلی
اشعار دکتر روحی فر دربرگیرنده طیف گسترده‌ای از موضوعات که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

. عشق و عرفان: در غزلیات وی، عشق هم به شکل زمینی و هم به شکل عرفانی شده است. به عنوان مثال، در غزلی با مطلع «دست در دست تو خواهم رفت تا اوج غرور»، شاعر به وصف عشق با ترکیبی از غرور و آرامش می‌پردازد .
- مسائل اجتماعی و انتقادی:
روحی فر در قصیده‌ای با عنوان «باورم نیست» به مسائل اجتماعی مانند ستم و جنگ می‌پردازد و از تأثیرات منفی بمباران و موشک‌باران بر زندگی دختران ایرانی سخن می‌گوید .
- طبیعت ونمادپردازی: عناصر طبیعی مانند باد، برف، گل‌ها و کهکشان در اشعار او نقش پررنگی دارند. در شعر «برف نگاه»، برف به عنوان نماد پاکی و نیز تاریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد .
- اسطوره و تاریخ:
با توجه به تخصص وی در شاهنامه، استفاده از اسطوره‌ها و المان های تاریخی در اشعارش مشهود است. در مثنوی «هزاران درود و سپاسی»، از آرش کمانگیر اسطوره‌ای ایران یاد می‌کند .

. نمادها و استعاره‌ها
روحی فر از نمادها و استعاره‌ها به صورت هنرمندانه‌ای استفاده می‌کند:

- سایه:
- در شعر «آن ها سایه هستند»، سایه نمادی از دوگانگی و ریاکاری است که گاه همچون کوهی بلند و گاه همچون دره‌ای پست ظاهر می‌شود .
- برف:
در شعر «برف نگاه»، برف نمادی از پاکی و نیز تاریکی است که به سوی آسمان می‌بارد و با کهکشان ارتباط می‌یابد .
- باد و یاس:
در شعر «از چمنزار به دشت»، باد نماد حرکت و تحول است و بوی یاس سپید نماد عشق و نازکی .

بررسی ساختاری و فرمی

قالب‌های شعری
دکتر روحی فر در قالب‌های متنوعی از جمله غزل، مثنوی، قصیده، دو بیتی، رباعی و شعر نو (سپید) طبع‌آزمایی کرده است . این تنوع قالب نشان‌دهنده تسلط وی بر سنت‌های کلاسیک و نیز تمایل به طبع آزمایی در فرم‌های مدرن می باشد.

.وزن و موسیقی
در اشعار کلاسیک او، وزن عروضی به دقت رعایت شده است. به عنوان مثال، در غزل «دست در دست تو خواهم رفت»، وزن و قافیه به ایجاد موسیقی مناسب کمک کرده‌اند . در شعر نو، او از وزن آزاد استفاده می‌کند اما به موسیقی درونی واژگان توجه دارد .

.زبان و بیان

زبان شعرهای او در قالب‌های کلاسیک، نرم و دارای موسیقی است در حالی که در شعر سپید، از زبان عریان و بی‌پیرایه بهره می‌برد . در برخی اشعار، از زبان نمادین و تصویری پیچیده استفاده می‌کند.

تحلیل سبک‌شناختی

سبک فردی
سبک شعر روحی فر ترکیبی از عناصر کلاسیک و مدرن است. وی از یک سو از شاعران کلاسیک مانند حافظ و سعدی تاثیر پذیرفته است است و از سوی دیگر، از شاعران مدرن الهام می‌گیرد . استفاده از اسطوره‌های ایرانی با مضامین نو ومعاصر، سبک منحصر به فردی به اشعار او بخشیده است.

. تأثیرپذیری از شاهنامه

با توجه به تخصص او در شاهنامه، تأثیرپذیری از فردوسی در اشعارش مشهود است. به عنوان مثال، در مثنوی «هزاران درود و سپاسی»، از آرش کمانگیر نام برده شده که نشان‌دهنده علاقه وی به اسطوره‌های ایرانی است .

.ویژگی‌های زبانی
- واژگان: استفاده از واژگان کلاسیک و مدرن در کنار هم.
- تصاویر:
- ایجاد تصاویر شاعرانه و نمادین.
- تکنیک‌ها:
- بهره‌گیری از استعاره، و نمادپردازی.

متن شعر:
"آن ها سایه هستند
گاه همچون کوهی بلند گاه همچون دره ای
پستند
آنها از دور چون خورشیدی که گرم است و روشن
و نزدیک که می شوی تورا می سوزانند

جمع‌بندی و نقد نهایی

اشعار دکتر زهرا روحی فر بازتابی از دغدغه‌های فکری، اجتماعی و عرفانی اوست. تسلط وی بر ادبیات کلاسیک فارسی به ویژه شاهنامه، به اشعارش عمق و غنای خاصی بخشیده است. وی در قالب‌های کلاسیک به ویژه غزل و مثنوی موفق‌تر عمل کرده است، اگرچه در شعر سپید نیز طبع‌آزمایی کرده است. از نقاط قوت او می‌توان به تنوع قالب‌ها، تلفیق سنت و مدرنیسم، و پرداختن به مضامین عمیق انسانی اشاره کرد